“Visionair”, noemt gespreksleider Jetze Kempenaar de commissie van de Pioniers van de Toekomst (PvdT) die jaarlijks een duurzaamheidssymposium in Noordoostpolder organiseert. Want het thema waterstof is actueler dan ooit. “Ruim een half jaar geleden heeft de commissie het thema al vastgesteld, maar pas de laatste twee maanden lijkt het echt het nieuws te halen.” Kempenaar refereert aan het klimaatakkoord waarin waterstof nu op de agenda staat en aan het zogenoemde Urgendavonnis van 9 oktober. “Ik denk dat wij daar allemaal voorstander van zijn. Dat we de overheid en elkaar willen houden aan die belofte en aan de doelstelling om de wereld een beetje mooier en duurzamer te maken.”
Groene waterstof
‘Waterstof tot nadenken’ geeft in ieder geval stof tot nadenken. Ad van Wijk, hoogleraar aan de TU Delft, vertelt in een begrijpelijk college hoe waterstof een oplossing kan zijn voor het energieprobleem. Waterstof is het eerste en lichtste element in het periodiek systeem, maar het komt niet in een vrije vorm voor op aarde. “Waterstof is geen bron, maar een energiedrager, zoals elektriciteit een energiedrager is. Je moet het dus ergens van maken. Je kunt het maken uit fossiele brandstoffen door middel van vergassing, maar dan heb je nog steeds CO2-uitstoot. Je kunt het echter ook uit elektriciteit maken en als die afkomstig is van zon of wind, dan spreken we van groene of duurzame waterstof.”
Max Holthausen - telg uit de Holthausen Groep uit Hoogezand, die waterstofbussen laat rijden in Groningen - is autodidact op het gebied van waterstof. Hij heeft zijn waterstofauto ’Hesla’ meegenomen, een door hem omgebouwde Tesla. Interessant voor dit gebied kan hij ook melden dat hij medio volgend jaar een tractor zal hebben omgebouwd naar het rijden op waterstof. Holthausen legt tijdens het college beeldend uit hoe bij hem in het bedrijf waterstof wordt geproduceerd. “Van zonne-energie maken we stroom waarmee we in de elektrolyser water splitsen in zuurstof en waterstof. In een fuelcel brengen we zuurstof en waterstof weer bij elkaar en produceren we stroom.” Van Wijk vult aan: “Eigenlijk zijn dat omgekeerde processen. Maar we kunnen de elektriciteit uit zonlicht ook direct gebruiken om water te splitsen. Dan kunnen we het daar produceren waar het goedkoop is en het via pijpleidingen transporteren naar waar het gebruikt wordt voor brandstof en elektriciteit”.
Geen ‘knalgas’
Holthausen demonstreert vervolgens hoe op waterstof kan worden gekookt. Het bakken van het eitje duurt wel lang, maar dat ligt volgens Holthausen meer aan de kok dan aan de techniek. Aan de jonge Matthijs Odink, die heel geïnteresseerd is in waterstof, vervolgens de eer om het eitje proeven. Niets mis mee, concludeert hij. “Het smaakt net als thuis.” Groene waterstof is een goed alternatief voor aardgas en bovendien CO2-vrij, betoogt Van Wijk. Voor transport naar de woningen kan volgens hem gebruik worden gemaakt van het huidige aardgasnetwerk. Een opmerking vanuit de zaal over ‘knalgas’ pareert Van Wijk als volgt: “De perceptie is dat waterstof explosief is, maar het is niet van zichzelf explosief. Het moet eerst een mengsel vormen met zuurstof in de juiste verhoudingen. Maar waterstof stijgt twintig meter per seconde, voordat het een mengsel kan vormen is het al weg. Natuurlijk moet je er net als met andere gassen niet nonchalant mee omgaan, maar het is veiliger dan aardgas in je woning. Koolmonoxidevergiftiging maakt jaarlijks nog slachtoffers, maar met waterstof heb je geen koolstof meer. Dus nee, het is niet waar dat waterstof een gevaarlijk gas is in je woning”.
Op de ‘politieke vraag’: “Wat te doen, nu investeren in een warmtepomp of wachten op waterstof?”, adviseert Van Wijk om niet achterover te leunen. “Jullie moeten actief met de gemeente in conclaaf gaan en nadenken over de opties. Ik denk dat dit gebied heel interessant is voor waterstof.” Wethouder Anjo Simonse wil wel een voorzetje geven. “Toen wij gestart zijn als college hebben we ieder voor onszelf drie dingen opgeschreven die we in vier jaar gerealiseerd willen hebben. Een van de dingen die ik heb opgeschreven is dat we over vier jaar een waterstofaccu in Noordoostpolder hebben. Dat is een onderwerp dat me na aan het hart ligt.” Tegelijkertijd realiseert hij zich dat de energietransitie een enorme opgave is: “Er zijn allerlei bezwaren en uitdagingen genoemd. Hoe kunnen we met z’n allen de knop omzetten, zodat we over vier jaar een waterstofnetwerk in Noordoostpolder hebben?” “Samenwerken is het sleutelwoord”, aldus de wethouder.